زعفران که به طلای سرخ نیز معروف است، یکی از محبوب ترین و معروف ترین ادویه‌هاست.  ۹۵ درصد زعفران جهان در ایران تولید و صادر می شود. کشت زعفران باید در شرایط آب و هوایی خاص انجام گیرد که نیازمند زمستان‌های ملایم و تابستان‌های گرم و خشک است. بهترین زمان کاشت زعفران اردیبهشت و خرداد است. هر چقدر هوا سردتر شود زعفران به دست آمده نامرغوب تر خواهد شد.
هفتاد و پنج هزار گل زعفران معادل یک کیلوگرم ادویه زعفران است. گل زعفران با دست چیده می شود و با توجه به میزان سختی که برداشت آن دارد، این ادویه را به یکی از گران ترین ادویه‌های جهان تبدیل کرده است.
زعفران یکی از ادویه‌هایی است که به دلیل رنگ و خواص دارویی که دارد از زمان باستان شناخته شده است.

 زعفران جهت پیشگیری بیماری‌هایی همچون آسم، گلو درد و سرفه استفاده می شود. برای مشکلاتی همچون بی خوابی، سفت و سخت شدن شریان‌ها، پیشگیری از سرطان، التیام گاز روده، پیشگیری از افسردگی و اضطراب، کنترل حافظه در بیماری آلزایمر و حتی به عنوان ماسک در آرایشگاه‌ها جهت لطافت و شادابی پوست استفاده می شود.
از کلاله‌های قرمز خشک شده گل‌های زعفران برای خوش طعم و خوشبو کردن غذاها همچنین به عنوان رنگ دهنده طبیعی استفاده می شود. در بسیاری از کشورهای آسیایی زعفران یک ادویه اصلی محسوب می شود. در ایران نیز آشپزها در اکثر غذاها از زعفران استفاده می کنند. زعفران در خورشت‌هایی مانند قیمه و قیمه بادمجان و پلوهایی مانند ته چین، زرشک پلو، لوبیا پلو، عدس پلو و بسیاری از غذاهای دیگر به کار می رود. در ایران همچنین از زعفران برای خوش طعم کردن و رنگ بخشیدن به دسرهایی همچون شله زرد و حلوا نیز استفاده می شود.

مقدار مجاز استفاده از زعفران در طول یک ماه سه گرم برای هر فرد است. مصرف بیش از اندازه از آن موجب کاهش فشار خون و رقیق شدن خون می شود. به همین دلیل است که استفاده بیش از حد آن برای زنان باردار توصیه نمی شود.
استفاده بیشتر از ۵ گرم در هر وعده غذایی عوارضی همچون سرگیجه، کاهش تعداد ضربان قلب و احساس تهوع را در پی خواهد داشت. همچنین استفاده بیش از اندازه از زعفران می تواند موجب نارسایی کلیه و آسیب به کلیه‌ها شود. زعفران موجب کاهش اشتها می شود در نتیجه می تواند برای افراد با اضافه وزن مفید باشد. اما استفاده بیش از حد از آن می تواند باعث ایجاد سردرد و اختلال حواس شود. استفاده بیش از حد از زعفران به دلیل افزایش اضطراب در دوران قاعدگی توصیه نمی شود. همچنین به دلیل طبع گرم، زعفران می‌تواند عوارضی همچون اسهال و از دست دادن آب بدن و ترشح خون از طریق ادرار را باعث شود. بنابراین در مصرف این ادویه گران بها زیاده روی نکنید.

آنچه که به قرمه سبزی می تواند طعم فوق العاده بدهد استفاده از ادویه است. بدون شک قورمه سبزی یکی از محبوب ترین غذاهای بیشتر مردم ایران است؛ به طوری که اکثر مردم برای سنجش میزان توانایی یک آشپز به طعم قرمه سبزی او توجه می کنند. به عبارت دیگر سنجش توانایی و استعداد آشپزی یک آشپز ایرانی، طعم قرمه سبزی او است.
ادویه مخصوص قورمه سبزی که در پخت غذاها از آن‌ها استفاده می شود:
 لیمو عمانی
لیمو عمانی یکی از معروف ترین و خوشمزه ترین طعم دهنده‌های قورمه سبزی است که سرشار از کلسیم و پتاسیم  بوده و در کاهش فشار خون و چربی خون تاثیر به سزایی دارد.
روش‌های متفاوتی برای استفاده از لیمو عمانی در قورمه سبزی وجود دارد. یکی از این روش‌ها استفاده کامل از لیمو است. بعضی‌ها برای آن که تلخی لیمو عمانی را بگیرند آن را از شب قبل خیس می کنند. استفاده از این روش باعث می شود طعم و عطر لیمو کاملا وارد غذا نشود. اگر می‌خواهید از یک لیموی کامل استفاده کنید، می‌توانید لیمو را از وسط نصف کرده و آن را به خورش اضافه کنید تا طعم  بیشتری به غذا وارد کند. علاوه بر آن شما می توانید لیموی کامل را با وسیله ای سوزنی کمی سوراخ کرده و سپس آن را به خورشت اضافه نمایید.
استفاده از گرد لیمو عمانی یکی دیگر از روش‌های استفاده از آن است. البته لیمو عمانی باعث تیره شدن رنگ خورشت می شود.
برخی از متخصصین طب سوزنی بر این باورند که وجود لیمو عمانی در قورمه سبزی باعث می‌شود تا مواد زائد و مضر هم چون چربی‌ها  به آن جذب شود. به همین خاطر معمولاً توصیه می کنند از خوردن لیمو عمانی در خورش قورمه سبزی اجتناب کنید.
رب انار
اگر طرفدار غذاهای ملس هستید، می توانید از رب انار در پخت قورمه سبزی استفاده کنید. باید توجه کنید که رب انار رنگ سبز قورمه سبزی را می گیرد. اگر تمایل دارید از آن استفاده کنید، می توانید آن را در مرحله آخر پخت به خورش اضافه نمایید.
رازیانه پودر شده
رازیانه عطر و طعم فوق‌العاده‌ای به غذاها می دهد که علاوه بر آن، خواص درمانی فراوانی همچون تعدیل هورمون‌ها، خواص ضد پیری، تقویت دید و … نیز دارد.
فلفل سیاه
فلفل سیاه که هم تند و هم خوشبو است یکی از طعم دهنده‌های اصلی قرمه سبزی است. فلفل سیاه علاوه بر مزه بی نظیری که به غذا می دهد خواص درمانی فراوانی نیز دارد. فلفل سیاه، مقوی حافظه و اعصاب است. همچنین تسکین دهنده دردهای عصبی محسوب می شود. فلفل سیاه همچنین خواص آنتی اکسیدانی فوق العاده ای دارد.
آب نارنج
برای مزه دار کردن قرمه سبزی می توانید از آب نارنج استفاده کنید که یکی از چاشنی‌های خوشمزه بوده و سرشار از ویتامین C است که در غذاهای حاوی گوشت به هضم غذا کمک می کند. آب نارنج سرشار از املاح و ویتامین‌هایی همچون کلسیم، پتاسیم آهن و ویتامین آ و ب است.
زردچوبه 
به پیاز داغ می باید کمی زردچوبه اضافه کنید. زردچوبه از معروف ترین ادویه‌هاست که به طور معمول پس از پیاز داغ به آن اضافه می شود که می‌تواند طعم خوشایندی به آن بدهد. زردچوبه ویژگی‌های درمانی فراوانی دارد که می توان به آنتی اکسیدانی بودن، کاهش التهابات، کاهش علائم آلزایمر و غیره اشاره کرد.

نمک 
یکی از متداول ترین ادویه‌هایی است که در همه آشپزخانه‌ها مورد استفاده قرار می گیرد. مزه شور این ادویه می تواند هر غذایی را خوش طعم کند. نمک یکی از مواد مورد نیاز برای سوخت و ساز مواد خوراکی در بدن، جابجایی پیام‌های عصبی و کارکرد درست ماهیچه‌ها است اما باید توجه کرد که خوردن زیاد نمک موجب افزایش فشار خون و پوکی استخوان می شود.

ادویه‌هایی که به طور معمول در پخت خورشت قیمه استفاده می شود شامل لیموعمانی، دارچین و مقدار کمی گل محمدی است.
لیموعمانی 
•    در مورد این ادویه توضیحات کامل داده شده است.
دارچین
دارچین نوعی گیاه خوشبو است که در بیشتر کشورها به عنوان ادویه و چاشنی غذا و یا شیرینی‌ها مصرف می شود.
دارچین دارای ترکیبات ضد آلزایمری است که می تواند از مغز محافظت کند. دارچین همچنین می تواند از ابتلا به بیماری قند نیز جلوگیری کند. بنابراین برای کسانی که دچار دیابت نوع ۲ هستند می تواند بسیار مفید باشد. دارچین همچنین در کنترل وزن نیز نقش بسزایی دارد. این ادویه همچنین سرشار از مواد معدنی مورد نیاز بدن از جمله منگنز، آهن، کلسیم و همچنین فیبر است.
گل محمدی
گل محمدی در اصل نوعی گل رز است که برای خوشبو کردن غذاها به آنها اضافه می شود. سرچشمه و منشا گل محمدی در ایران است و معمولاً در مناطق مرتفع و خشک کشت می شود.
گلاب خواص بی نظیری همچون بر طرف کردن دردهای معده، روده، دندان درد، گوش درد و التیام زخم دارد. همچنین از عصاره گلبرگ آن برای بهبود زخم‌های دهانی، سردرد، گلودرد و به عنوان تب بر و همچنین در رفع بی خوابی و درمان استفراغ استفاده می شود.

ترکیبات این ادویه شامل گل محمدی، زیره، دارچین، زنجبیل، جوزهندی، میخک و هل است.
ادویه پلویی برای درست کردن انواع پلوهای مخلوط همچون کلم پلو و هویج پلو و لوبیا پلو استفاده می شود.
زیره
زیره دانه معطر و ضد نفخ است که در آشپزی کاربرد فراوان دارد و در دو نوع زیره سبز یا  زیره سیاه عرضه می شود. زیره  دارای خاصیت آنتی اکسیدانی بسیار زیاد است. همچنین ضد صفرا، ضد باکتری و ضد عفونی کننده است. زیره را در غذاهای نفاخ که دارای حبوبات است استفاده می کنند.
زنجبیل
زنجبیل هم به عنوان ادویه و هم به عنوان دارو استفاده می شود. زنجبیل ضد تهوع، مقوی قلب، ضد لخته شدن خون، ضد باکتری، ضد نفخ و ادرار آور بوده و تشنگی را برطرف می کند.

جوزهندی
جوز هندی نوعی ادویه خوشبو است که در مناطق گرمسیری رواج بسیار دارد. جوزهندی بهبود دهنده دردهای مفصلی و روماتیسمی است. به طور کلی برای درمان و تسکین دردها از آن استفاده می شود.
میخک
گیاه میخک هم در صنایع غذایی و هم در صنایع پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. میخک یک آرام کننده طبیعی و ضد عفونی کننده است. میخک مقوی معده و جهاز‌هاضمه است. همچنین بوی بد دهان را برطرف می‌کند. میخک مقوی بدن و اشتها آور است.
هل
هل از تیره زنجبیل‌ها است و انواع مختلفی شامل هل سیاه، هل سفید و هل سبز دارد که نوع سبز آن عطر تند تری دارد. هل یکی از ادویه‌های معطر مورد استفاده در برخی از غذاها است. هل می تواند بوی بد دهان را برطرف کند، به هضم غذا کمک می‌کند و موجب تقویت معده و روده می شود.

آبگوشت از غذاهای محبوب ایرانی‌ها است  که طرفداران بسیاری دارد. برای خوش طعم و خوشمزه کردن گوشت در این غذا از ادویه‌های مخصوص استفاده می شود که این ادویه‌ها شامل زردچوبه، دارچین، فلفل سیاه، جوزهندی، بادیان رومی و میخک است.
بادیان رومی 
بادیان رومی گیاهی با دانه‌های بسیار معطر و شبیه به رازیانه است که از قدیم در ایران استفاده‌های پزشکی و غذایی داشته است.
این گیاه دارای اثرات آرام بخش بر روی ماهیچه‌هاست و در تشنج و صرع نیز از آن استفاده می شود. همچنین در بهبود اختلالات گوارشی کمک کننده است.

لوبیا پلو از غذاهای اصیل ایرانی است که در بین ایرانیان بسیار محبوب است. ادویه مخصوص لوبیا پلو نمک، پودرهل، فلفل سیاه، زیره، زردچوبه و دارچین است. ادویه لوبیا پلو در اصل همان ادویه پلو است که مقدار دارچین آن بیشتر است.

ادویه مرغ و ماهی از دو ادویه کورما و تیکا و گراماسالا تهیه می شود که در اصل این دو ادویه خود نوعی کاری هستند. از آنجایی که برای تهیه ادویه مرغ حدود ۲۰ نوع ادویه با یکدیگر مخلوط می شوند توصیه می شود تا این ادویه را به صورت آماده از فروشگاه‌ها خریداری کنید چرا که ترکیب آنها در خانه به سهولت امکان پذیر نیست.
اما اگر به دنبال راهی ساده تر برای از بین بردن بوی نامطبوع مرغ و ماهی در آشپزخانه خود هستید می توانید از ادویه زنجبیل، پودر سیر، پیاز، نمک و آبلیمو استفاده کنید.