«هلیله سیاه» «Terminalia chebula» کـه اسمهای دیگری مثل Chebulic Myroblan، Harada و Haritaki هم دارد، یکی از گیاهان دارویی در طب سنتی هندی یعنی «آیورودا» «Ayurveda» اسـت.
میوهی هلیله شبیه به بادام با سطح پوست راه راه است. هر میوهی رسیده یک هسته دارد. وقتی آن را قبل از تشکیل شدن هسته از درخت میچینند و خشک میکنند، رنگ آن تیره میشود و به همین دلیل به آن هلیله سیاه میگویند. وقتی میوه هلیله کاملا میرسد، رنگ آن زرد میشود و به آن هلیله زرد میگویند. از هسته هلیله روغنی زرد رنگ و از تنه درخت هلیله نوعی صمغ میگیرند.
هلیله در واقع میوه درختی بسیار بلند با همین نام اسـت. پوستهی این درخت قهوهای تیره و برگهای ان سبز و اشکی شکل اسـت. هلیله سیاه که به نام های اهلیج، هلج، هاری تاکی، هلیله کابلی و هلیله سبز هم شناخته می شود، گیاهی دارویی از تیره ی گاروم زنگیان است که بیشتر در هند، نپال و چین به دست می آید.
درخت هلیله سیاه که به عنوان اکسیر طول عمر شناخته می شود، یک درخت مقدس در کشور چین می باشد. بر اساس علم باستانی آیورودا خواص هلیله می تواند بسیار زیاد باشد. بـه ویژه خواص پودر هلیله سیاه برای جوانی شهرت زیادی دارد.
هلیله سیاه بـه تقویت رشد و ضخامت مو و پیش گیری از سفید شدن مو کمک میکند.هلیله میوه یک درخت هندی است که درخت آن بزرگ و برگ آن باریک و بلند و میوه آن خوشه دار می باشد و دارای سه نوع زرد ،کابلی و سیاه است. درخت ارتفاع آن سه الی چهار متر کم و بیش است در اوایل بهار برگ می دهد برگ های آن بیضی کشیده نوک تیز این درخت پر شاخه برگ ها به رنگ سبز تیره دارای دم برگی که تا روی برگ صاف پشت برگ اندکی کرک دار خاکستری در اوایل اردیبهشت گل می کندگل های آن کوچک پنج پر نازک به رنگ صورتی مایل به سفید به صورت خوشه ای این گل ها تا اوایل خرداد پرشاخه ها دوام دارند بعد تبدیل به میوه می شوند میوه آن اندکی دراز و نوک تیز اول به رنگ سبز به مرور تبدیل به قرمز می گردد در آخر مرداد ماه به طور کامل می رسد تغییر رنگ می دهد همه قهوه ای سیر مایل به سیاه آن را در اوایل شهریور از درخت می چینند در آفتاب پهن می کنند تا خشک شود در اثر خشک شدن به طور کلی تغییر رنگ می دهد به رنگ سیاه تبدیل می گردد آماده برای بازار صادرات می شود بهترین نوع آن بی دانه سفت بدون پوسیدگی کوچک با رنگ سیاه می باشد این درخت بومی هندوستان است اما در بنگلادش و پاکستان هم وجود دارد
هلیله میوه یک درخت هندی تقریباً بزرگ با ارتفاع تقریباً سه تا چهار متر است. برگ این درخت سبز رنگ، باریک، بیضی شکل و نوک تیز است. گلهای هلیله دارای پنج گلبرگ و میوه آن خوشهدار است و دارای سه نوع زرد، کابلی و سیاه است. بهترین نوع هلیله، سفت، بدون دانه و سیاه رنگ است. از میوه این درخت که با نام هلیله شناخته شده است در درمان انواع بیماریها استفاده میشود.
درخت هلیله در مناطق پر تپه و جنگلی می روید؛ مثل مناطق جنوبی هیمالیا کـه جنگلهای سرسبز ان در ارتفاعات قرار دارد.